“Over geld werd bij ons thuis vroeger niet gesproken. Dat hoefde ook niet. Eten, drinken en kleding waren er altijd. Wat ik vooral heb geleerd, is dat je moet werken voor je geld”, vertelt Joeri. Wat hem echter opviel, was dat kinderen met merkkleding en de nieuwste gadgets op school een apart clubje vormden. Zo’n stoere groep waar je graag bij wil horen. “Thuis kreeg ik die mooie spullen niet. Ik kon geen onderdeel van die groep worden, omdat ik niet had wat zij hadden. Ik werd er zelfs om gepest.”
Geld stelen van mijn ouders
Logisch dat Joeri als tiener dacht dat het belangrijk was om dure kleding, de nieuwste mobiele telefoon en hippe gadgets te hebben. Dan hoor je erbij. Joeri begon geld te stelen van zijn ouders om er merkkledingen en elektronica van te kopen. “Al die spullen vulde een mentale leegte op. Het maakte me op een bepaalde manier blij, maar altijd van korte duur. Uiteindelijk werd mijn mentale leegte alleen maar leger”, vertelt Joeri. Bovendien beschadigde het stelen van geld de vertrouwensband met zijn ouders. “Thuis praten over geld was niet meer mogelijk. De situatie werd onhoudbaar en ik ben bij een vriend gaan wonen.”
Kopen op afbetaling
Eenmaal uit huis werd Joeri’s situatie er niet beter op. Zijn drang om mooie spullen te kopen, werd nog groter. “Ik ontdekte ‘kopen op afbetaling’. Dat leek een geweldige uitkomst. De bedragen die ik per maand moest afbetalen, waren helemaal niet zo groot. Met mijn uitkering en een goede planning kon ik mijn betaalverplichting prima nakomen.” De eerste maanden lukte dat inderdaad. Maar Joeri kon de verleiding niet weerstaan om steeds meer te kopen op afbetaling. Al snel ging er meer geld uit dan er binnenkwam en Joeri kon zijn betalingsverplichting niet meer nakomen. “Ik weet nog dat ik dacht dat het overslaan van één maand aflossen niet zo’n ramp was. Dan loste ik de maand erna toch gewoon dubbel af? Nee dus. Ik koos liever voor leuke dingen doen, in plaats van dubbel aflossen.”
Incassobureaus en deurwaarders
Joeri’s betalingsachterstand liep zover op, dat er ineens een brief van een incassobureau op de deurmat viel. “Ik schrok me rot. Ik wist niet wat ik moest doen. Dus deed ik maar niets. Ik negeerde het.” Er volgden meer incassobrieven. Op een goed moment kwam er zelfs een deurwaarder langs. “Met hem heb ik afspraken gemaakt over een betalingsregeling. Het bedrag dat ik per maand moest betalen werd daardoor nog hoger. Ik loste mijn schulden af met geld dat voor mijn zorgverzekering was bedoeld. Zo vulde ik het ene gat op met het andere en bouwde schulden op bij meerdere instanties. Het lukte me niet om uit mijn financiële problemen te komen.”
Angst
Joeri kwam terecht bij Beschermd Wonen van Pameijer. Door stress en schaamte durfde hij met zijn woonbegeleider niet over z’n schulden te praten. Ondertussen bleven de brieven van incassobureaus, deurwaarders en dagvaardingen binnenstromen. “Ik propte ze in een la of gooide ze weg. Ongeopend. Als de bel ging, deed ik vaak alsof ik niet thuis was. Deurwaarders gaan vanzelf weer weg”, dacht Joeri nonchalant. Na een tijdje sloeg die nonchalante houding om in angst. Angst om weer met een deurwaarder in gesprek te moeten. “In mijn ogen waren deurwaarders onaardig en vol vooroordelen. Het hielp niet dat sommige deurwaarders gewoon mijn huis binnenliepen. Zonder politie erbij mogen ze dat helemaal niet. Erg intimiderend en het versterkte mijn angstgevoelens.”
Zonder oordeel
Joeri probeerde meestal de afspraken met zijn begeleiders af te zeggen. Hij was bang dat ze over zijn post zouden beginnen. “Dat lukte niet altijd”, zegt Joeri. “Ik weet nog goed dat mijn toenmalige woonbegeleider per se langs wilde komen. Ze kwam eerder binnen dan afgesproken en ik had de post nog niet van tafel gehaald. Haar oog viel direct op die berg brieven. Ik kon niet anders dan de waarheid vertellen.” Joeri’s woonbegeleider las de brieven en ze keek hem aan. Hij verwachtte een kritisch oordeel. “Dat kwam niet”, gaat Joeri verder. “Ze stelde me vooral vragen over mijn schulden. Hoeveel schuld? Hoelang al? In plaats van mij te veroordelen, regelde zij ondersteuning. Ondersteuning om uit de schulden te komen en om mijn administratie op orde te krijgen.”
Onterecht stigma
Joeri kwam uit bij schuldhulpverlening. Daar volgde hij een traject om zijn financiële situatie op orde te krijgen. “Ik heb me gehoord en geholpen gevoeld door mijn contactpersoon bij schuldhulpverlening. Dat heeft me geholpen om het traject succesvol te doorlopen. Mijn schulden zijn nu afgelost en ik heb geleerd hoe ik met mijn financiën moet omgaan. Stress over geld is voorbij. Bovendien heb ik gemerkt dat er een stigma rust op mensen die hun financiën niet zelfstandig kunnen beheren. Onterecht is dat. Het kan iedereen overkomen. Er zijn zóveel mensen met financiële problemen. Meer dan we denken. Ik ben blij dat ik bij Woont mijn ervaringsdeskundigheid nu kan inzetten om onze cliënten te helpen.”